ABC Frankowicza #52

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniu 14 grudnia 2023 r. wydał kolejny korzystny dla kredytobiorców wyrok. To już trzecie prokonsumenckie orzeczenie w ciągu ostatnich siedmiu dni. Dla banku nie będzie już opłacalne pozostanie biernym w procesie, co daje szansę kredytobiorcom na szybsze zakończenie sporu.

TSUE odpowiedział na pytania zadane przez Sąd Okręgowy w Warszawie w zakresie przedawnienia roszczeń banku i zarzutu zatrzymania, jaki banki często podnoszą w procesach sądowych.

Przede wszystkim Trybunał podkreślił, że termin przedawnienia roszczeń przedsiębiorcy nie może rozpocząć biegu później niż roszczenia konsumenta. Przepisy unijne nie pozwalają, by w przypadku uznania umowy kredytowej za nieważną termin przedawnienia roszczeń banku wobec kredytobiorcy rozpoczął bieg dopiero w chwili, w której ,,umowa staje się trwale bezskuteczną” tzn. po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu, podczas gdy termin przedawnienia kredytobiorcy zaczyna biec już od momentu, w którym dowiedział się albo powinien się dowiedzieć o nieuczciwym charakterze umowy kredytowej. Trybunał ponownie podkreślił zatem konieczność ochrony interesów konsumenta, wskazując przy tym, że przyjęcie wykładni zgodnie, z którą przedawnienie roszczeń banku biegnie dopiero od uprawomocnienia się wyroku, mogłoby zachęcać bank do podejmowania czynności zmierzających do przedłużenia procesu, aby termin przedawnienia roszczeń kredytobiorcy upłynął zanim zacznie biec termin przedawnienia roszczeń banku. Takie rozwiązanie jest nie do przyjęcia. Trybunał nie wskazał wprost od jakiego momentu należy liczyć początek biegu przedawnienia roszczeń banku, podkreślił jednak, że nie może to nastąpić później niż początek biegu przedawnienia roszczeń kredytobiorcy.

TSUE odrzucił również obowiązek badania przez bank stanu świadomości konsumenta. Skoro przepisy unijne nie wymagają takiego obowiązku, to nie można wyciągać z tej okoliczności dalszych konsekwencji w zależności od tego czy przedsiębiorca poinformował konsumenta o możliwych konsekwencjach nieważności umowy czy nie.

Co do zarzutu zatrzymania Trybunał stwierdził, że skorzystanie z tego prawa przez bank nie może ograniczać prawa kredytobiorcy do otrzymania odsetek ustawowych za opóźnienie. Dotychczas banki podnosiły w toku postępowania zarzut zatrzymania licząc, że roszczenie konsumenta nie zostanie powiększone o odsetki ustawowe za opóźnienie aż do czasu faktycznego zwrotu kapitału. Tymczasem Trybunał jednoznacznie wskazał, że taka interpretacja przepisów byłaby sprzeczna z Dyrektywą Unijną nr 93/13.

Wyrok TSUE ma ogromne znaczenie dla kredytobiorców. Przede wszystkim konsumenci otrzymają rekompensatę w przypadku długotrwałego postępowania sądowego w postaci odsetek ustawowych za opóźnienie. Ponadto, z uwagi na ryzyko przedawnienia roszczeń, zgodnie z art. 118 Kodeksu cywilnego termin przedawnienia roszczeń przedsiębiorcy wynosi 3 lata, banki powinny dążyć do jak najszybszego zakończenia sporu. 

W świetle ww. orzeczeń TSUE również proponowane dotychczas przez banki ugody stają się znacznie mniej atrakcyjne dla konsumentów, których korzyść wynikająca z unieważnienia umowy kredytu przez sąd jest obecnie nieporównywalnie większa. Przede wszystkim, decydując się na zawarcie ugody, konsumenci rezygnują z możliwości otrzymania od banku dodatkowo odsetek ustawowych za opóźnienie za cały okres procesu. Po drugie, zgodnie z ww. wyrokiem TSUE z dnia 11 grudnia 2023 r., konsumenci nie muszą się obawiać, że na skutek sądowego unieważnienia umowy kredytu bank będzie dochodził od nich dodatkowych należności poza kwotą kapitału. Wreszcie w świetle wyroku TSUE z 14 grudnia 2023 r. dla banku podejmującego czynności zmierzające do przedłużenia postępowania istnieje ryzyko przedawnienia roszczenia o zwrot kapitału, co daje szansę dla konsumentów na szybsze zakończenie sporu.

Zapraszamy zatem do kontaktu pod numerem 608 649 107 lub na adres email: kancelaria@kppp.pl, w celu sporządzenia analizy umowy,  oszacowania korzyści w przypadku unieważnienia umowy kredytu, a także wniesienia powództwa do Sądu.