ABC Frankowicza #41

Jedną z cech charakterystycznych umów kredytu na cele mieszkaniowe jest fakt ich zawarcia na kilkanaście, a bardzo często kilkadziesiąt lat. Część kredytobiorców zastanawia się co się stanie w przypadku gdy jeden ze współkredytobiorców zmarł. Czy nadal istnieje możliwość pozwania banku ?

Odpowiedź jest prosta – tak. Zgodnie z uregulowaniem zawartym w kodeksie cywilnym prawa i obowiązki zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jego spadkobierców. Wśród tych praw mieści się możliwość występowania przed sądem z roszczeniem przeciwko bankowi o stwierdzenie nieważności zawartej umowy kredytu wraz z roszczeniem o zwrot uiszczonych rat kredytu oraz innych opłat wynikających z zawartej umowy kredytu.

Zgodnie z art. 925 kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek w chwilą otwarcia spadku, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy. Na gruncie przepisów kodeksu cywilnego spadek można nabyć na dwa sposoby: poprzez dziedziczenie ustawowe uregulowane wprost w kodeksie bądź poprzez testament sporządzony przez spadkodawcę.

Przepisy regulujące dziedziczenie ustawowe znajdują się w art. 931-940 kodeksu cywilnego. Zgodnie z nimi w pierwszej kolejności po zmarłym dziedziczą jego dzieci i małżonek.

W przypadku gdy spadkodawca nie posiadał dzieci wraz z małżonkiem dziedziczą jego rodzice, a w sytuacji gdyby jeden z rodziców bądź oboje już nie żyli, wówczas w ich miejsce wchodzi rodzeństwo spadkodawcy.

Jeżeli zmarły w chwili śmierci nie był w związku małżeńskim dziedziczą wyłącznie jego rodzice. W wypadku gdyby jego rodzice, rodzeństwo i ich dzieci w chwili śmierci spadkodawcy już nie żyli, wówczas dziedziczą dziadkowie.

Niemniej jednak najczęstszym przypadkiem jest, że prawa i obowiązki zmarłego przechodzą na małżonka i dzieci, ewentualnie małżonka i jego rodziców.

W sytuacji gdy dochodzi do dziedziczenia na mocy testamentu, spadkobiercą jest osoba bądź osoby wskazane przez zmarłego w testamencie.

W przypadku śmierci jednego z kredytobiorców, w pozwie skierowanym przeciwko bankowi do sądu po stronie powodowej (pozywającej bank) jest żyjący kredytobiorca/kredytobiorcy oraz spadkobierca/spadkobiercy zmarłego. Część roszczenia, która przypadałaby nieżyjącemu już kredytobiorcy trafia do jego spadkobierców proporcjonalnie do posiadanych udziałów w spadku.

Bardzo często umowy kredytu zawierane są przez małżonków. W przypadku śmierci jednego z małżonków, drugi małżonek jest wówczas nie tylko jednym z kredytobiorców, ale również spadkobiercą. Wówczas część roszczenia, która byłaby należna zmarłemu przypada temu małżonkowi oraz ewentualnie pozostałym spadkobiercom.

Podobnie jest w przypadku, gdy jeden z kredytobiorców umrze już po wytoczeniu powództwa przeciwko bankowi. Pozostali kredytobiorcy nadal mają szansę na uzyskanie przed sądem korzystnego wyroku stwierdzającego nieważność zawartej umowy kredytu.

W sytuacji, gdy do śmierci kredytobiorcy (powoda) dochodzi na etapie postępowania sądowego wówczas sąd po uzyskaniu informacji o zgonie zawiesza postępowanie z urzędu. Oznacza to, że w chwili zawieszenia postępowania sąd odstępuje od podejmowania w sprawie jakichkolwiek czynności z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania albo zabezpieczenia powództwa lub dowodu np. sąd nie wyznacza terminu rozprawy.

Kiedy sąd podejmuje postępowanie? Sąd może podjąć postępowania z urzędu lub na wniosek.

Sąd podejmuje postępowanie z urzędu w sytuacji, gdy do trwającego procesu zgłoszą się lub zostaną wskazani spadkobiercy zmarłego powoda. Sąd podejmuje postępowanie na wniosek złożony przez jedną ze stron prowadzonego procesu.

Kluczowe jest aby spadkobierca, który zamierza wstąpić do trwającego procesu złożył oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku albo oświadczył, że termin na złożenie powyższego oświadczenia już minął. W przypadku gdy odrzucił on spadek nie może wstąpić w prawa i obowiązki zmarłego, tym samym nie może być stroną postępowania.

Z uwagi na czas trwania postępowania sądowego nie warto zwlekać ze zgłaszaniem się spadkobierców do procesu.