TSUE po stronie konsumentów: sprawa C-746/24 a pozwy banków o zwrot kapitału

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 27 listopada 2025 r. w sprawie C-746/24 zapadł na tle sporu pomiędzy konsumentem a Bankiem Millennium. Kredytobiorca w 2008 r. zawarł umowę kredytu powiązanego z kursem franka szwajcarskiego, a po latach doprowadził – w odrębnym postępowaniu – do stwierdzenia jej nieważności z powodu nieuczciwych klauzul przeliczeniowych. Następnie bank pozwał go o zwrot wypłaconego kapitału wraz z odsetkami oraz domagał się wysokich kosztów procesu, w tym opłaty od pozwu liczonej jako 5% wartości sporu i kosztów zastępstwa procesowego. Sąd Okręgowy w Warszawie powziął wątpliwość, czy obciążenie konsumenta takimi kosztami jest zgodne z prawem unijnym i skierował do TSUE pytanie prejudycjalne.

Trybunał podkreślił, że przepisy dotyczące kosztów postępowania po unieważnieniu umowy – tzw. postępowania restytucyjnego – muszą być oceniane w świetle dyrektywy 93/13. To właśnie abuzywne postanowienia umowne doprowadziły do nieważności umowy i kolejnego procesu, dlatego konsument nie może być narażony na nadmierne, nieprzewidywalne koszty, które zniechęcałyby go do korzystania z ochrony przewidzianej przez prawo UE. TSUE wskazał, że sąd krajowy powinien badać, czy potencjalne obciążenia kosztami są proporcjonalne i nie mają efektu odstraszającego wobec konsumenta.

W praktyce orzeczenie ogranicza możliwość wywierania presji na kredytobiorców poprzez wysokie koszty pozwów o zwrot kapitału składanych przez banki po przegranej sprawie „o unieważnienie”. Trybunał sprzeciwił się sytuacji, w której konsument – przegrywając sprawę z powództwa banku – byłby obciążony kosztami sądowymi znacząco wyższymi niż te, które poniósłby w razie przegranej w procesie zainicjowanym przez siebie o stwierdzenie nieważności umowy (gdzie opłata sądowa wynosi 1000 zł). Takie podejście ma zapobiegać wykorzystywaniu pozwów bankowych jako narzędzia zastraszania kredytobiorców.

Dla frankowiczów jest to kolejny sygnał, że prawo unijne chroni ich nie tylko na etapie podważania umowy, lecz także na etapie rozliczeń po jej unieważnieniu. Zmniejszenie ryzyka kosztów w razie pozwu banku może ułatwić podjęcie decyzji o dochodzeniu swoich roszczeń. Nasza kancelaria od wielu lat reprezentuje konsumentów w sporach dotyczących kredytów indeksowanych i denominowanych do walut obcych, na bieżąco analizując orzecznictwo TSUE i sądów krajowych. Jeżeli chcą Państwo ocenić swoją sytuację, możliwe skutki unieważnienia umowy oraz ewentualne ryzyka związane z pozwem banku, zapraszamy do kontaktu.