ABC Frankowicza #50

W ostatnim czasie zauważamy zwiększoną aktywność banków w składaniu propozycji ugodowych. Nasi Klienci pytają, czy uznajemy warunki ugody za korzystne.

Nie sposób pominąć, że ugoda to zawsze wynik ustępstw –  najczęściej bank umarza tylko część zadłużenia, a kredytobiorca godzi się na dalszą spłatę i utratę korzyści, jakie wynikają z procesu. 

Przede wszystkim, decydując się na zawarcie ugody, klienci świadomie rezygnują z możliwości otrzymania od banku odsetek – liczonych za każdy rok procesu od sumy wszystkich wpłaconych do banku środków. Kolejną kwestią jest obowiązek podatkowy. Problem jest dość złożony i wymaga szerszego wyjaśnienia. 

Kwoty uzyskane z banku na mocy ugody pozasądowej co do zasady stanowią przychód podlegający opodatkowaniu. Zgodnie z art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2022.2647 t.j) „przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń”. Wyjątkowo, do końca 2024 r. na mocy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku zaniechano poboru podatku dochodowego. Nie każdy jednak Frankowicz zostaje zwolniony z ww. obowiązku podatkowego, a na pewno – do zwolnienia nie dochodzi automatycznie. Należy spełnić kilka przesłanek. Po pierwsze, należy wykazać, że kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.
Zwolnienie z podatku od ugody z bankiem obowiązuje zatem osoby, które zaciągnęły kredyt tylko w celach mieszkaniowych. Jeśli więc kredyt został zaciągnięty także na inne cele, nieopodatkowana jest tylko część umorzonej kwoty. Pozostała część jest przychodem, który należy wykazać w zeznaniu rocznym. Klient  musi  też potwierdzić, że nie korzystał z ulgi na inne inwestycje mieszkaniowe.

Nie zostaną również zwolnieni z podatku kredytobiorcy, którzy posiadają więcej niż jedną nieruchomość. Co więcej, zaniechanie poboru podatku ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych tylko od dnia 1.01.2022 r. do dnia 31.12.2024 r.

Spory w interpretacji przepisów dotyczą także kwot „zwracanych” klientom przez bank w drodze ugody – sporne pozostaje, czy obowiązkowi podatkowemu podlegają zwracane kwoty wpłacone przez klienta w wykonywaniu umowy, ponad kwotę spłaconego już kapitału. Urzędy uznają często, że kwoty te stanowią przychód kredytobiorcy i należy w tym zakresie zapłacić podatek.

Zawierając ugodę z bankiem należy więc pamiętać, że nie każdy kredytobiorca zostaje zwolniony z obowiązku podatkowego – prawo do skorzystania z ulgi podatkowej przysługuje tylko po spełnieniu określonych przesłanek. Co więcej, czy organ będzie dochodził od kredytobiorcy zapłaty podatku zostanie przesądzone dopiero po zawarciu ugody.

Tymczasem, proces sądowy zakończony unieważnieniem umowy kredytowej również powoduje umorzenie dalszego zadłużenia, ale – co ważne – po wyroku po stronie kredytobiorcy nigdy nie powstanie obowiązek podatkowy.

Niewątpliwie ugody są coraz częściej oferowanym sposobem na rozwiązanie sporu, należy jednak pamiętać o  skutkach ugody – w tym skutkach podatkowych. Warto zatem, przed podjęciem decyzji o zawarciu ugody, skonsultować jej warunki ze specjalistą – Kancelarią zajmującą się tzw. sprawami frankowymi.