25 października 2021 r. kolejny bank - ING Bank Śląski S.A. - uruchomił program ugód dla frankowiczów. Bank udostępnił klientom posiadającym kredyt hipoteczny indeksowany kursem CHF, możliwość złożenia wniosku o mediację za pośrednictwem Centrum Mediacji Sądu Polubownego Komisji Nadzoru Finansowego. Cały proces będzie odbywał się zdalnie i bezpłatnie. Kredytobiorcy, którzy będą chcieli skorzystać z tego rozwiązania, podpiszą umowę o mediację, a następnie zostanie ona przesłana do Sądu Polubownego przy KNF. Jeśli strony w trakcie spotkania mediacyjnego dojdą do porozumienia, zostanie podpisana ugoda, a następnie aneks do umowy kredytowej zmieniający jej warunki. Warto wskazać, że skorzystanie przez kredytobiorców z takiej możliwości nie jest dla stron wiążące do momentu zatwierdzenie przez strony ugody.

Propozycja ugodowa Banku, analogicznie do propozycji PKO BP S.A., opiera się na przewalutowaniu kredytów indeksowanych do franka szwajcarskiego na kredyt złotowy, tak jakby od momentu jego uruchomienia był on udzielony w polskiej walucie. Jest to rozwiązanie zgodne z zasadami przedstawionymi przez Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego. Oznacza to przeliczenie kredytu na złotowy, ale też zastosowanie wyższego oprocentowania wg stawki WIBOR. Wszystko wskazuje na to, że stopy procentowe w Polsce wzrosną w najbliższej przyszłości kilkukrotnie, czego skutkiem będą wyższe raty kredytów złotowych. Jest to na pewno korzystniejsze rozwiązanie niż kredyt indeksowany do CHF, ponieważ kredytobiorcy pozbędą się niepewności związanej ze zmiennością kursu waluty, natomiast w porównaniu z tym co można zyskać w wyniku drogi sądowej, nie jest to opłacalna propozycja dla kredytobiorców.  

Rozwiązaniami o wiele korzystniejszym od ugody z bankiem jest unieważnienie umowy i wykreślenie hipoteki, a co za tym idzie – pozbycie się zobowiązania lub „odfrankowienie” umowy, czyli wykreślenie postanowień abuzywnych i dalsze wykonywanie umowy jako kredytu złotowego, lecz oprocentowanego według niższej stawki LIBOR.

Należy podkreślić, że przez wiele lat banki nie miały żadnych propozycji dla frankowiczów, a ich stanowisko zmieniło się dopiero w momencie, gdy kredytobiorcy zaczęli masowo wygrywać w sądach. Propozycje ugodowe mają zatem na celu przede wszystkim zabezpieczenie własnego interesu, ponieważ bankom o wiele bardziej opłaca się podpisanie ugody, niż przegranie sprawy w sądzie. 

Należy pamiętać, że warto skontaktować się z prawnikiem przed przystąpieniem do pertraktacji ugodowych i sprawdzić wszystkie korzyści i możliwości w sprawie.

W dniu 04 października 2021 roku PKO Bank Polski rozpoczął proces oferowania ugód kredytobiorcom spłacającym kredyty hipoteczne waloryzowane do franka szwajcarskiego.

Choć akcja jest mocno promowana, jej warunki nie są korzystniejsze niż wcześniejsze propozycje ugodowe banków, a to znaczy, że w przypadku zawarcia ugody z bankiem kredytobiorca może liczyć na zmniejszenie zadłużenia od 15% do 25% w stosunku do zadłużenia obecnego. Jest to zadziwiająco niewiele w porównaniu z korzyściami jakie można uzyskać w toku procesu sądowego. 

Propozycja ugód opiera się na założeniu, że kredyt od początku udzielony jest jako kredyt złotówkowy. Co istotne, oprocentowanie zgodnie z warunkami propozycji ugód powinno składać się z stosowanej ówcześnie marży banku oraz stawki WIBOR. Ma to szczególne znaczenie, z uwagi na dwa aspekty. Po pierwsze gwarantuje to powrót do oferty, która wiele lat temu, przy zaciąganiu kredytu hipotecznego, była przedstawiana jako znaczenie droższa albo nawet niedostępna z uwagi na brak zdolności kredytowej. Jest to oczywiście korzystniejsze niż kredyt indeksowany do CHF, jednak ciężko uznać takie rozwiązanie za zwycięstwo. Po drugie należy brać pod uwagę to, że aktualnie wskaźnik WIBOR jest na historycznie niskim poziomie. Taka sytuacja wkrótce zacznie się zmieniać, a wzrost tego wskaźnika będzie miał przełożenie bezpośrednio na wysokość rat kredytobiorcy. Zatem ryzyko wzrostu kursu waluty kredytobiorcy zamienią na ryzyko związane z wzrostem oprocentowania. Istnieje co prawda opcja oprocentowania stałego, ale ponownie jest ona droższa.

Mając na uwadze powyższe należy obiektywnie ocenić, że ugody proponowane kredytobiorcom posiadającym umowy w PKO BP nie są dla nich opłacalne, w porównaniu z tym co można uzyskać w wyniku ścieżki sądowej. Co więcej wybór ścieżki sądowej nie oznacza, że na wyrok trzeba będzie czekać długo.

Na koniec należy pamiętać, że nie wszystkie kredyty frankowe są objęte programem ugód PKO BP S.A., propozycje dot. przede wszystkim kredytów PKO BP Własny Kąt Hipoteczny, nie obejmują kredytów MIX Hipoteczny ani kredytów spłaconych.

Warto mieć także na uwadze, że podpisując ugodę z bankiem kredytobiorca zrzeka się przyszłych roszczeń i nie będzie mógł też podnosić przedawnienia roszczeń banku o zwrot kapitału, a kwestia ta nie została jeszcze do końca rozstrzygnięta i w uzasadnieniach wyroków pojawiają się poglądy świadczące o tym, że roszczenia banku mogą być przedawnione.

Podsumowując należy podkreślić, że ugody od początku miały na celu przede wszystkim zabezpieczenie interesów banku i jego zysków, a z perspektywy czasu możemy powiedzieć, że okazały się one jedynie kolejną zagrywką banków, mającą na celu opóźnienie lawinowego napływu pozwów do sądów.

Przed przystąpieniem do propozycji banku warto skontaktować się z kancelarią i porównać korzyści oraz sprawdzić wszystkie możliwości w sprawie.

Getin Bank S.A. (obecnie Getin Noble Bank S.A.) w latach 2005-2008 był jednym z liderów wśród banków udzielających kredytów frankowych. Bank ten ma najwięcej zawartych umów frankowych pod względem udziału tych zobowiązań w całym portfelu kredytowym. Portfel frankowy wynosi tam 8,2 mld zł.

Getin Bank w swoich umowach frankowych posługiwał się niedozwolonymi postanowieniami umownymi. Przede wszystkim są to zapisy dotyczące kwoty kredytu i wprowadzające zabieg indeksacji kwoty kredytu wyrażonej w złotych do franka szwajcarskiego oraz dotyczące wypłaty kredytu przy kursie kupna CHF i spłaty kredytu przy kursie sprzedaży CHF. Powyżej wskazane mechanizmy miały charakter jednostronny i nieobiektywny na korzyść banku.

Wystąpienie wskazanych wyżej postanowień w umowie frankowej daje podstawę do wystąpienia na drogę sądową w celu stwierdzenia nieważności umowy kredytu lub jej przewalutowania tzw. „odfrankowienia”.

Decyzję związaną z pozwaniem Getin Banku należy podjąć jak najszybciej nie tylko ze względu na rosnącą liczbę pozwów w stosunku do tego banku, ale również ze względu na jego pogarszającą się sytuację finansową.

Bank z całą pewnością spodziewa się konsekwencji składania kolejnych pozwów, tj. większej ilości przegranych spraw z kredytobiorcami. W jednym ze swoich raportów wskazał, że „W związku ze wspomnianym wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Bank ocenia, iż przepływy pieniężne z portfela kredytów hipotecznych indeksowanych do walut obcych, mogą nie być w pełni odzyskane oraz może powstać po stronie Banku zobowiązanie do wypływu środków pieniężnych, w wyniku czego (…) oszacował i rozpoznał rezerwę w oparciu o podejście o charakterze portfelowym na ryzyko prawne związane z kredytami hipotecznymi powiązanymi z walutą obcą (…) Łącznie z rezerwami na spory sądowe związane z tego typu kredytami istniejące na dzień 30 września 2020 roku, utworzone przez Bank rezerwy wynoszą 198,9 mln złotych.”

Getin Bank regularnie do 2016 r. notuje straty na poziomie pół miliarda złotych rocznie. Ponadto bank ten nie spełnia unijnych norm ostrożności przewidzianych dla instytucji finansowych.

Wizja braku wypłacalności Getin Banku jest realna, a tym samym brak postaw do oczekiwania propozycji ugodowej  ze strony banku, gdyż nie stać go na takie rozwiązania. Realną wizją jest również poddanie Getin Banku przymusowej restrukturyzacji przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Ewentualna restrukturyzacja lub upadłość Getin Banku może mieć poważne konsekwencje dla kredytobiorców frankowych. W wyniku wygranego procesu sądowego kredytobiorca staje się wierzycielem banku, a w sytuacji zwlekania ze skierowaniem pozwu, w przyszłości może się to zakończyć z trudnościami w egzekwowaniu swoich zobowiązań.

Wszelkie okoliczności wskazują na to, że nie warto czekać z pozwem frankowym. W celu przeanalizowania umowy frankowej i wykonania jej kalkulacji zapraszamy do kontaktu pod numerem 608 649 107 lub na adres email: kancelaria@kppp.pl.

Zapraszamy do zapoznania się z artykułem "Sądowe bitwy frankowiczów" który został opublikowany w branżowym dwumiesięczniku "Radca Prawny". Artykuł powstał przy współpracy z mec. Mateuszem Płudowskim

Sprawy przeciwko bankom w większości dotyczą przypadków, w których kredytobiorca jest w trakcie spłaty kredytu i jednocześnie występuje z roszczeniem przeciwko bankowi. Jednak spłacenie kredytu frankowego nie stanowi żadnej przeszkody w skierowaniu roszczenia pieniężnego przeciwko bankowi.

W sytuacji spłaconego kredytu konsument nie posiada interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności umowy kredytu, bowiem umowa w wyniku jej wykonania wygasła. Wobec powyższego zasadnym jest złożenie jednego, dalej idącego roszczenia - o zapłatę. W takim przypadku konieczne jest aby kredytobiorca, dokonując spłaty kredytu nie wiedział, że nie był zobowiązany do świadczenia w wysokości wskazanej przez bank. Oznacza to, że kredytobiorca nie miał świadomości, że jego umowa zawiera nieuczciwe klauzule, co może powodować jej nieważność. W związku z powyższym jeżeli kredytobiorca planuje teraz spłacić jednorazowo kredyt przed terminem powinien przed spłatą złożyć w banku oświadczenie o dokonaniu jej z zastrzeżeniem zwrotu.

Ponadto należy wskazać, że termin przedawnienia roszczeń kredytobiorcy rozpoczyna bieg od daty zgłoszenia przez kredytobiorcę żądania z powołaniem się na abuzywność klauzul skutkującą nieważnością umowy (zob. wyrok SN z dnia 11 grudnia 2019 r. V CSK 382/18 oraz wyrok SN z dnia 16 lutego 2021 r. III CZP 11/20 – www.sn.pl).

Na koniec wskazujemy, że sprawa prowadzona przez naszą kancelarię, zakończona korzystnym dla kredytobiorcy wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 16 lipca 2021 roku (sygn.. akt: I C 590/20) dotyczyła właśnie kredytu spłaconego.

Mając na uwadze powyższe, jeżeli mają Państwo spłacony kredyt frankowy zachęcamy do przesłania umowy do analizy, a następnie do wystąpienia na drogę sądową przeciwko bankowi celem dochodzenia swoich roszczeń.

Zapraszamy do zapoznania z się poradnikiem frankowicza, który został opublikowany w najnowszym

wydaniu tygodnika POLITYKA. Staramy się w nim wskazać najważniejsze argumenty przemawiające za jak najszybszym

skierowaniem sprawy przeciwko bankowi na drogę sądową. Materiał powstał przy współpracy redakcji z naszą kancelarią.

Artykuł dostępny zarówno w wydaniu tradycyjnym (papierze) z dnia 22.09.2021 r., jak i wersji on - line pod poniższym linkiem:

https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/2135556,1,frankowiczu--nie-zwlekaj-z-pozwem.read

Od dnia 01 kwietnia 2021 roku w Sądzie Okręgowym w Warszawie funkcjonuje nowy XXVIII Wydział Cywilny, który orzeka wyłącznie w sprawach, które dotyczą umów kredytowych indeksowanych bądź denominowanych walutą obcą, a więc w sprawch frankowych.

Wydział ten powstał jako rozwiązanie organizacyjne, które ma na celu rozwiązanie problemu dużego wpływu spraw frankowych.

Aktualnie wydział frankowy tworzy 17 sędziów, którzy w większości mają doświadczenie zawodowe w sprawach kredytów frankowych. Ponadto sprawy przydzielone sędziom, których skierowano do nowego wydziału przejdą razem z nimi. Podkreślić należny, że każdy z tych sędziów ma zapewnione wsparcie asystenta i sekretarza, który obsługuje jego referat.

W pierwszym półroczu 2021 roku do wydziału frankowego wpłynęło 10.454 spraw, z czego 3.070 spraw zostało ponownie wpisanych, czyli przekazanych z innych wydziałów do nowo utworzonej jednostki. Było zatem 7.384 spraw wpływu rzeczywistego.

Od dnia 01 kwietnia do dnia 19 sierpnia 2021 roku w wydziale frankowym w Sądzie Okręgowym w Warszawie zapadły 124 wyroki, a 93% z nich było korzystnych dla kredytobiorców.

Wszystkie rozprawy w wydziale frankowym będą przeprowadzane w trybie zdalnym, tj. w formie wideokonferencji on-line, zgodnie z zarządzeniem Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 23 maja 2021 roku w sprawie przeprowadzania rozpraw lub posiedzeń jawnych w sprawach rozpoznawanych według przepisów kodeksu postępowania cywilnego przy użyciu urządzeń technicznych i oprogramowania, pozwalających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku.

Podkreślić należy, że w przypadku kredytobiorców, którzy w miarę szybko zdecydują się na skierowanie swojej sprawy na drogę sądową, jest szansa na szybsze rozpoznanie sprawy. Biorąc pod uwagę dużą ilość spraw kierowanych przeciwko bankom wpływających z miesiąca na miesiąc do wydziału frankowego, stan ten najpewniej ulegnie zmianie.

Dzięki specjalnemu wydziałowi sprawy frankowe mogą przyspieszyć i jest to dobra wiadomość dla kredytobiorców, jednak należy wziąć pod uwagę szybkość podjęcia decyzji o skierowaniu sprawy do sądu.

Zapraszamy do zapoznania się ze stanowiskiem kancelarii wobec postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 02 września 2021 roku

Bank Millennium S.A. jest jednym z trzech banków, które udzieliły największej ilości kredytów powiązanych z kursem szwajcarskiej waluty. Bank ten ma wyłącznie indeksowane umowy.

W związku ze wzrostem ilości spraw frankowych wygrywanych przez kredytobiorców Bank Millennium S.A. zaczął proponować kredytobiorcom zawarcie porozumienia, które ma na celu przewalutowanie kredytu na złotówki, po korzystnym zdaniem banku kursie. Tym samym w wyniku zawarcia porozumienia z bankiem doszłoby do przekształcenia umowy frankowej w umowę złotówkową, która nie posiada mechanizmu indeksacji.

W celu sprawdzenia czy warto zawrzeć takie porozumienie z bankiem możemy posłużyć się następującym przykładem:

• w wyroku z dnia 16 lipca 2021 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny zasądził na rzecz naszego klienta kwotę 69.052,57 zł oraz 42.176,69 CHF,
• po przeliczeniu ww. kwoty według kursu średniego NBP z dnia wydania wyroku łączna kwota do zapłaty przez bank wynosi 247.118,33 zł,
• klient zaciągnął w 2008 r. kredyt w wysokości 170.139,72 zł, powyższe oznacza, że na dzień wydania wyroku bank jest zobowiązany zwrócić klientowi nadpłatę w wysokości 76.978,61 zł,
• saldo klienta w przeliczeniu na PLN po kursie średnim NBP wynosiło 72.422,90 zł,
• bank zaproponował również obniżenie marży kredytu z 1,80 pp do 1,50 pp,
• wskaźnikiem referencyjnym dla kredytu po przewalutowaniu będzie WIBOR 3M,
• bank zaproponował przeliczenie kwoty salda na PLN po kursie 3,25 zł, co spowodowałoby obniżenie aktualnego salda do kwoty 56.041,50 zł, zatem korzyść klienta z zaproponowanej ugody to 16.381,40 zł,
• korzyść z wyroku to łącznie 149 401,51 zł (76.978,61 zł nadpłaty do zwrotu oraz usunięcia całego zadłużenia w banku w wysokości 72.422,90 zł),
• ugoda gwarantowała 11% korzyści wynikających z wyroku unieważniającego umowę.

Podkreślić należy, że propozycje porozumienia ze strony banku mają jedynie minimalizować jego straty w sprawach frankowych. Z tych propozycji nie wynika wola załatwienia sprawy w sposób uwzględniający fakt, że umowy frankowe były nieważne. Obecnie proponowane ugody nie przewidują nawet częściowego rozliczenia sum, które zostały niezasadnie pobrane od kredytobiorcy przez Bank Millennium S.A.

Korzyści jakie niesie za sobą unieważnienie umowy na drodze sądowej są znacznie dalej idące, niż to co na ten moment proponują banki. Powyższe potwierdza unieważnianie umów frankowych w sądach w zdecydowanej większości spraw.

PKO Bank Polski S.A. proponował swoim klientom jedynie kredyty denominowane do CHF, w jego portfelu znajdują się jednak także umowy byłego banku Nordea Bank Polska S.A., który zawierał zarówno umowy denominowane jak i indeksowane do wyżej wymienionej waluty.

Na początku kredyty denominowane były uważane za trudniejsze czy wymagające większego nakładu pracy, obecnie jednak orzecznictwo zdaje się zrównywać w tym zakresie. 

To na co warto zwrócić uwagę w umowach PKO BP S.A. to sposób spłaty kredytu, pojawiają się bowiem różne możliwości: jedynie rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy prowadzony w PLN albo 3 rachunki: ROR, rachunek walutowy i rachunek techniczny. W zależności od sformułowania tego zapisu oceniamy szanse na wygraną w sprawie.

PKO Bank Polski S.A. powołuje na świadków pracowników banku, doradców lub dyrektorów oddziałów. Często są to jednak osoby, które od wielu lat nie są związane z bankowością i ich pamięć nie pozwala na ustosunkowanie się do konkretnej umowy.

Jednocześnie PKO Bank Polski S.A. jest bankiem, który najczęściej proponuje zawarcie ugody w toku postępowania sądowego. Dla oceny czy warto taką ugodę podpisać posłużmy się przykładem:

• w wyroku z dnia 9 lipca 2021 roku Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze zasądził na rzecz naszego klienta kwotę 40 473,22 zł oraz 21 134,45 CHF,
• po przeliczeniu tej kwoty wg. kursu NBP z dnia wydania wyroku łączna kwota do zapłaty przez bank wynosi 128 164,48 zł,
• klient zaciągnął w 2006 roku kredyt w wysokości 107 202,45 zł; oznacza to, że na dzień wydania wyroku bank jest zobowiązany zwrócić klientowi nadpłatę w wysokości 20 962,03 zł,
• w tej samej sprawie propozycja ugodowa banku zakłada przeliczenie kredytu od początku jak kredytu złotówkowego z obniżoną marżą PLN (2,20 pp vs 1,56 pp),
• saldo klienta w przeliczeniu na PLN po kursie NBP wynosiło wg. banku 83 930,14 zł,
• zawarcie ugody gwarantowało obniżenie salda do kwoty 46 930,15 zł, zatem korzyść klienta z zaproponowanej ugody to 36 999,99 zł,
• korzyść z wyroku to łącznie 104 892,17 zł (20 962,03 zł nadpłaty do zwrotu oraz usunięcia całego zadłużenia w banku w wysokości 83 930,14 zł),
• ugoda gwarantowała 35% korzyści wynikających z wyroku unieważniającego umowę.

Jak widać unieważnienie umowy w toku postępowania sądowego jest dużo korzystniejsze od warunków, które PKO BP S.A. proponuje w swoich ugodach.

Ugody od początku miały na celu przede wszystkim zabezpieczenie interesów banku i jego zysków, a z perspektywy czasu możemy powiedzieć, że okazały się one jedynie kolejną zagrywką banków, mającą na celu opóźnienie lawinowego napływu pozwów do sądów.

Wiele osób posiadających kredyt frankowy postanowiło wstrzymać się ze złożeniem pozwu przeciwko bankowi do czasu podjęcia przez całą Izbę Cywilną Sądu Najwyższego uchwały, która ma być odpowiedzią na istotne zagadnienia dotyczące kredytów we frankach.

Nowy termin posiedzenia całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego został wyznaczony na dzień 2 września 2021 r.

Z całą pewnością uchwała przyczyni się do ujednolicenia orzecznictwa w sprawach frankowych ze względu na zyskanie mocy zasady prawnej, a więc sądy będą musiały respektować jej treść.

Jednak czy warto czekać z pozwem na uchwałę Sądu Najwyższego?

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w orzecznictwie znajduje się już szereg pozytywnych dla kredytobiorców rozstrzygnięć, tj.:

1. Pozytywny wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 29 kwietnia 2021 r.

Odpowiedzi TSUE choć nie wyczerpują całości zagadnień są korzystne dla kredytobiorców. Trybunał wskazał, że zawarcie aneksu do umowy z konsumentem, który nie miał pełnej świadomości niedozwolonego charakteru postanowienia umownego, pozostaje bez wpływu na stwierdzenie abuzywności klauzul indeksacyjnych, a w dalszej kolejności na unieważnienie umowy. Jeżeli w chwili zawarcia aneksu konsument nie miał świadomości, że w umowie zawarto abuzywne postanowienia, to taki aneks nie powinien mieć wpływu na możliwość unieważnienia całej umowy. Trybunał wskazał także, że sąd nie może usunąć jedynie części postanowienia, w sytuacji gdy nie posiada ono cech odrębnego zobowiązania umownego.

2. Korzystna uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy uznał, że bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może być wykonywana. Ponadto sąd przyznał prymat korzystnej dla kredytobiorców teorii dwóch kondykcji, zgodnie z którą kredytobiorca otrzyma w swoim procesie zwrot wszystkich wpłat dokonanych na rzecz banku w związku z realizacją umowy kredytu a bank musi osobno dochodzić zwrotu zaciągniętego kapitału. Sąd Najwyższy odniósł się również do kwestii przedawnienia roszczeń kredytobiorcy względem banku i wskazał, że roszczenia o zwrot wpłaconych rat nie mogą stać się wymagalne wcześniej niż konsument mógł dowiedzieć się o abuzywności postanowień umownych. Uchwała ta posiada moc zasady prawnej.

3. Przychylne orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego

Należy uświadomić sobie fakt, że na ten moment ponad 90% spraw wygrywają kredytobiorcy, pomimo niepodjęcia przywołanej uchwały. Tendencja wydawania orzeczeń na korzyść kredytobiorców jest wzrostowa, tzn. w zdecydowanej większości spraw sądy ustalają nieważność umowy.

Pod uwagę należy wziąć dynamicznie zwiększającą się ilość spraw. Podobnie jak to miało miejsce po wygranym procesie przez Państwa Dziubaków, to również po podjęciu uchwały przez Sąd Najwyższy, najprawdopodobniej do sądu wpłynie kolejna ogromna fala pozwów. Przyczyni się to przeciążeń sądów, a tym samym do dłuższego oczekiwania na rozstrzygnięcie sprawy, gdyż sprawy w sądach rozpatrywane są zgodnie z kolejnością wpływu.

Podkreślić należy, że już teraz wpływ pozwów do sądu jest ogromny. Do Sądu Okręgowego w Warszawie, w którym w kwietniu br. utworzono specjalny wydział dla frankowiczów, do dnia 30 czerwca 2021 r. wpłynęło już prawie 8 tysięcy pozwów – a więc na jednego z 13 sędziów przypada obecnie aż 615 spraw (artykuł Interia Biznes - https://biznes.interia.pl/finanse/news-frankowicze-ruszyli-z-pozwami-w-warszawie-na-jednego-sedzieg,nId,5372053).

Ugody zaproponowane przez Komisję Nadzoru Finansowego są coraz mniej prawdopodobne. Z perspektywy czasu widać, że rzekome ugody okazały się kolejną zagrywką banków, mającą na celu powstrzymanie lawinowego napływu pozwów do sądów. Faktycznie jedynie PKO BP S.A. składa propozycje ugodowe. Odnośnie do pozostałych banków zdarza się to bardzo rzadko. Abstrahując od powyższego, wskazać należy, że ugody w dotychczas proponowanym kształcie gwarantują od 15 do 25 % korzyści, które można uzyskać w postępowaniu sądowym.

Uchwała całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego może w ogóle nie zostać wydana. Termin podjęcia uchwały był już wielokrotnie odraczany, co oznacza, że najprawdopodobniej dnia 2 września 2021 r. również nie będzie podjęta. Osobom, które zaciągnęły kredyt indeksowany do waluty obcej już wcześniej obiecywano ustawę, która rozwiąże ich problem, jednak nigdy nie została ona uchwalona. Nie warto zatem czekać na wydarzenie, które może nie nadejść.

Podsumowując, wszystko wskazuje na to, że jedyną drogą do rozwiązania problemu „frankowego” jest podjęcie własnej inicjatywy w tej sprawie i wystąpienie na drogę sądową przeciwko bankowi celem dochodzenia swoich roszczeń.

Zapraszamy do zapoznania się z krótką grafiką podsumowującą I półrocze w 2021 roku.

Samo złożenie pozwu przeciwko bankowi w tzw. sprawie frankowej nie powoduje automatycznie zatrzymania konieczności comiesięcznej spłaty kredytu. Jednak zgodnie z art. 730 § 2 k.p.c. sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku.

Konsekwencją zabezpieczenia roszczenia jest zgodne z prawem zaprzestanie spłaty rat kredytu w toku procesu, a ponadto zakaz wypowiedzenia umowy kredytu przez bank oraz zakaz wpisu do BIK-u.

Dla uzyskania zabezpieczenia wymagane jest uprawdopodobnienie roszczenia oraz interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia (art. 730¹ § 1 i 2 k.p.c.).

Uprawdopodobnienie roszczenia o ustalenie nieważności sprowadza się do wykazania, że w zawartej umowie kredytu znajdują się klauzule niedozwolone (czyli klauzule indeksacyjne), co powinno skutkować nieważnością umowy.

Drugą przesłanką udzielenia zabezpieczenia roszczenia, jest interes prawny w jego udzieleniu. W świetle art. 730¹ § 2 k.p.c. istnieje on, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia, lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania. W sprawach frankowych, najwyższa szansa na udzielenie przez sąd zabezpieczenia zachodzi wobec banków mających trudności finansowe. W takim przypadku zachodzi bowiem realna obawa, że wykonanie orzeczenia w przyszłości będzie utrudnione bądź niemożliwe. Jako przykład można wskazać Getin Noble Bank S.A. lub Bank BPH S.A.

Co więcej dla uzyskania zabezpieczenia konieczne jest, aby udzielony przez bank kredyt był już spłacony, czyli aby łączna kwota dokonanych spłat przekroczyła wysokość wypłaconego kapitału.

Decyzja sądu w sprawie zabezpieczenia powinna zapaść w ciągu tygodnia od złożenia wniosku, jest to jednak postanowienie zaskarżalne, co oznacza, że bank może od niego wnieść zażalenie, które jest rozpoznawane przez sąd II instancji.

Na marginesie należy wskazać, że brak spłaty kredytu bez sądowego zabezpieczenia może doprowadzić do wypowiedzenia umowy kredytu przez bank. Jest to ryzykowne, jeżeli zabezpieczeniem kredytu był weksel, wówczas bank, kierując sprawę do sądu, może szybko otrzymać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, którego zaskarżenie wiąże się ze sporymi kosztami. Dodatkowo taki nakaz z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności (art. 492 k.p.c.). Daje to możliwość wszczęcia postępowania zabezpieczającego jeszcze przed zaskarżeniem nakazu przez pozwanego i zajęcie całej kwoty dochodzonej pozwem przed zakończeniem postępowania.

Zgodnie z ogólnymi zasadami prawa cywilnego roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Oznacza to, że po upływie określonego terminu nie mogą być one skutecznie dochodzone przez wierzyciela.

W przypadku kredytów frankowych podstawą dochodzenia roszczeń przez kredytobiorcę są przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu lub ewentualnie o świadczeniu nienależnym. Zgodnie z przepisami prawa cywilnego w tym przypadku obowiązują dwa terminy przedawnienia:

1. 10 – letni (do dnia 8 lipca 2018 roku) oraz 6 – letni (od dnia 9 lipca 2018 roku) dla kredytobiorców,
2. 3 – letni dla banków.

Sam fakt ustalenia terminu przedawnienia nie daje odpowiedzi na pytanie kiedy rozpoczyna on swój bieg. Do dnia 7 maja 2021 r. w orzecznictwie i doktrynie istniało kilka koncepcji, które w znacznym stopniu różniły się od siebie.

Zgodnie z jedną z koncepcji termin 10 - letni dla rat zapłaconych do dnia 8 lipca 2018 roku oraz 6 - letni dla rat uiszczonych po 9 lipca 2018 roku rozpoczyna swój bieg od daty zapłaty poszczególnej raty kredytowej. Powyższe oznacza, że wraz z upływem kolejnych miesięcy zapłacone raty odpowiednio się przedawniają.

Natomiast zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie o sygn. akt V CSK 382/18 oraz z dnia 16 lutego 2021 r. w sprawie o sygn. akt III CZP 11/20 – termin przedawnienia roszczenia rozpoczyna swój bieg od daty zgłoszenia przez kredytobiorcę żądania z powołaniem się na abuzywność postanowień umownych skutkujących nieważnością umowy. W związku z czym termin przedawnienia należy liczyć od dnia w którym kredytobiorca wezwał bank do zapłaty lub złożył stosowną reklamację w banku.

Jednak dnia 7 maja 2021 r. Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego, wydanej w sprawie o sygn. akt III CZP 6/21, której nadano moc zasady prawnej, wskazał, że termin przedawnienia nie może rozpocząć swojego biegu nie wcześniej niż, gdy konsument dowiedział się lub przy zachowaniu należytej staranności mógł dowiedzieć się o abuzywności postanowień umownych.

W sytuacji gdy nie będzie można ustalić, w którym momencie konsument dowiedział się o niedozwolonych postanowieniach umownych, bieg terminu przedawnienia rozpocznie się od chwili, od której od konsumenta, który zawarł umowę kredytu frankowego, można oczekiwać świadomości i wiedzy na temat tego, iż jego umowa zawiera niedozwolone postanowienia. Do uchwały nie wydano jeszcze pisemnego uzasadnienia, jednak wydaje się, że początek biegu przedawnienia mógł rozpocząć się od końca 2019 r., a więc po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Państwa Dziubak (C-260/18), gdy sprawy niedozwolonych postanowień umownych zaczęły być nagłaśniane w mediach.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy zauważyć, że upływ czasu prowadzi do przedawnienia części roszczeń kredytobiorców o zwrot uiszczonych na rzecz banku świadczeń lub jego części. W przypadku konsumenta przedawnienie nie może rozpocząć się zanim dowie się on o klauzulach w jego umowie lub przy zachowaniu należytej staranności mógł się o tym dowiedzieć. Jednak nie należy zwlekać ze skierowaniem sprawy do postępowania sądowego, ponieważ bezczynność w tym zakresie działa jedynie na niekorzyść kredytobiorcy.

Skutkiem stwierdzenia w wyroku nieważności umowy kredytu jest obowiązek stron do wzajemnego rozliczenia, czyli zwrotu spełnionych świadczeń pieniężnych. Konsument musi zwrócić otrzymany kapitał, a bank wszystkie otrzymane od konsumenta wpłaty.

Z uwagi na brak umowy, która zobowiązywałaby konsumenta do uiszczania odsetek czy innych opłat, kredytobiorca jest zobowiązany do zwrotu jedynie kwoty udostępnionego kredytu. Stąd określenie, że były kredyt frankowy staje się kredytem darmowym.

Jest to niewątpliwa strata dla banku, dlatego chcąc ją sobie zrekompensować banki wymyśliły, że będą dochodzić od byłych kredytobiorców wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Banki wyliczają wysokość wynagrodzenia jakby kredytobiorca od początku miał kredyt złotówkowy oprocentowany wg. stawki WIBOR.

Należy jednoznacznie wskazać, że roszczenia te są bezpodstawne. Po pierwsze, w polskim prawie brak podstawy prawnej do takich roszczeń. Po drugie, są one sprzeczne z prawem unijnym, które ma chronić konsumentów.

Pozbawienie banku zysku w postaci odsetek jest sankcją za stosowanie w umowach z konsumentami klauzul abuzywnych, czyli tak naprawdę za naruszenie dyrektywy unijnej.

Bezprawny charakter roszczeń banku o bezumowne korzystanie z kapitału po upadku umowy podkreślił także pełnomocnik RP w stanowisku w sprawie pytań prejudycjalnych zadanych TSUE przez Sąd Okręgowy w Gdańsku. Uwzględnienie takich roszczeń doprowadziłoby do sytuacji absurdalnej, w której konsument poniósłby dodatkowe koszty, a bank nie odczułby żadnych negatywnych konsekwencji związanych ze stosowaniem  nieuczciwych klauzul. Stanowiłoby to zatem zaprzeczenie unijnej idei ochrony praw konsumenta, bowiem przyznanie takiego uprawnienia stanowiłoby obejście skutku, jakim jest uznanie umowy za nieważną. W ostatnim orzeczeniu TSUE  z dnia 29 kwietnia 2021 r. również znajdujemy odpowiedź, że bankom przysługują jedynie roszczenia restytucyjne, czyli zwrot wypłaconego kapitału.

Należy wyraźnie podkreślić, że pozwy przeciwko osobom, które wygrały z bankami mają na celu wyłącznie odstraszenie pozostałych kredytobiorców przed zakładaniem spraw przeciwko bankom.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że przed polskimi sądami wcale nie toczy się wiele spraw z powództwa banków, a te które zostały już zakończone potwierdzają, że takie żądanie nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 20 lutego 2020 roku wskazał, że „na gruncie przepisów polskiego prawa cywilnego nie ma przepisów przewidujących uprawnienie banku do żądania wynagrodzenia za korzystanie przez jego kontrahentów z kapitału na podstawie nieważnej umowy kredytowej” (sygn. akt: I ACa 635/19). Najnowszy wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 19 maja 2021 roku podtrzymuje dotychczasową linię orzeczniczą (sygn. akt I C 609/20).

Do takich samych wniosków prowadzi analiza rozstrzygnięcia TSUE z dnia 4 czerwca 2020 r. C-301/18, w którym wskazano, że w przypadku skorzystania z prawa do odstąpienia od umowy kredytu, konsument nie ma prawa dochodzić odszkodowania z tytułu pożytków uzyskanych z tej kwoty i z tych odsetek. Skoro konsument nie może żądać wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, to bank też nie ma takiego prawa. Prof. Ewa Łętowska stwierdza, że usiłowanie konstruowania obowiązku wynagrodzenia po stronie banku, za korzystanie z pieniędzy konsumenta, w stosunku do którego kierował roszczenie restytucyjne kredytobiorca-konsument, nie zostało zaakceptowane przez TSUE na gruncie dyrektywy o transakcjach na odległość. Tym mniej zatem prawdopodobna jest aprobata ze strony TSUE podobnych żądań ze strony podmiotu, rozliczającego transakcję upadłą z powodu zastosowania przez ten podmiot klauzuli abuzywnej.

Mając na uwadze powyższe, zasadne jest wystąpienie na drogę sądową przeciwko bankowi celem dochodzenia swoich roszczeń.

Zapraszamy do kontaktu!